بنیاد نرم‌افزار آزاد (FSF) در چهلمین سالگرد تأسیس خود، از پروژه‌ای بلندپروازانه با نام Librephone رونمایی کرده است؛ طرحی که هدف آن ایجاد تحول در دنیای تلفن‌های هوشمند از طریق توسعه‌ی یک سیستم‌عامل کاملاً شفاف و آزاد است. این پروژه قرار است به کاربران موبایل این امکان را بدهد که برای نخستین بار به تمامی اجزای سیستم خود دسترسی آزاد و کنترل کامل داشته باشند.
بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، نسخه‌ای اصلاح‌شده از یک سیستم‌عامل موبایل شناخته‌شده (احتمالاً اندروید) به عنوان نقطه‌ی شروع این پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، پرسش‌های فنی و اجرایی بسیاری پیرامون نحوه‌ی پیاده‌سازی آن همچنان بی‌پاسخ مانده است.
هدف FSF: شفافیت کامل و حذف وابستگی‌های تجاری
بنیاد نرم‌افزار آزاد با معرفی Librephone قصد دارد سیستمی کاملاً باز و بدون هزینه مجوز ارائه دهد که در آن تمامی کدهای منبع در دسترس عموم باشد. این هدف در راستای فلسفه‌ی اصلی FSF یعنی آزادی، شفافیت و کنترل کاربر بر فناوری‌های شخصی است.
با وجود تلاش‌های پیشین در زمینه‌ی سیستم‌عامل‌های آزاد برای موبایل، اغلب پروژه‌ها به دلیل وابستگی به اجزای اختصاصی و بسته‌ی سخت‌افزاری با شکست مواجه شده‌اند. شرکت‌های تولیدکننده‌ی تراشه و قطعات موبایل معمولاً فناوری‌های خود را با حق امتیاز و مجوز محدود محافظت می‌کنند و همین مسئله مانعی بزرگ بر سر راه توسعه‌ی نرم‌افزارهای آزاد به شمار می‌رود.
رویکرد جدید: بازطراحی به جای بازسازی کامل
FSF در این پروژه تصمیم گرفته است به جای ساخت یک سیستم کاملاً جدید از صفر، نسخه‌ای آزاد از اندروید را به عنوان پایه انتخاب کند و سپس تمامی ماژول‌های اختصاصی را با جایگزین‌های متن‌باز بازسازی نماید.
این تغییرات نه‌تنها نرم‌افزار سیستم‌عامل را در بر می‌گیرد، بلکه به سطح سخت‌افزار و درایورهای دستگاه نیز گسترش می‌یابد. «راب ساووی» (Rob Savoye)، یکی از توسعه‌دهندگان باسابقه و از حامیان این طرح، اعلام کرده است که هدف اصلی پروژه، فراهم کردن بستری است که هیچ بخش بسته یا غیرشفافی در آن وجود نداشته باشد.
چالش‌های فنی و موانع بازار
اگرچه در حال حاضر چندین سیستم‌عامل موبایلی مبتنی بر لینوکس یا اندروید وجود دارند، اما حتی در نسخه‌های سفارشی‌شده و حذف‌شده از برنامه‌های تجاری نیز همچنان ماژول‌های اختصاصی یا اصطلاحاً “بلاب‌ها” (Blobs) باقی مانده‌اند که عملکرد برخی اجزای سخت‌افزاری را تضمین می‌کنند. پروژه Librephone در تلاش است تا این وابستگی را به‌طور کامل از میان بردارد و سیستم‌عاملی ۱۰۰٪ آزاد و شفاف ارائه دهد.
FSF پیش‌تر نیز در سال ۲۰۱۷ پروژه‌ای مشابه را آغاز کرده بود، اما به دلیل مشکلات فنی و سازمانی گسترده، آن طرح به نتیجه نرسید. با وجود این پیشینه، مدیران بنیاد معتقدند که اکنون با پیشرفت فناوری‌های متن‌باز و تجربه‌های گذشته، احتمال موفقیت Librephone بیش از پیش است.
چشم‌انداز آینده: آزادی دیجیتال در دستان کاربران
در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت پیش‌بینی کرد که پروژه Librephone تا چه حد در دستیابی به اهداف خود موفق خواهد شد. بسیاری از کارشناسان صنعت فناوری نسبت به پیچیدگی‌های فنی و مقاومت شرکت‌های سخت‌افزاری در ارائه‌ی فناوری‌های اختصاصی هشدار داده‌اند. با این حال، در صورت موفقیت، این پروژه می‌تواند نقطه‌ی عطفی در تاریخ تلفن‌های هوشمند باشد.
Librephone نه‌تنها نوید آزادی دیجیتال و کنترل کامل کاربر بر دستگاه خود را می‌دهد، بلکه می‌تواند الگویی نو برای توسعه‌ی فناوری‌های آزاد در آینده باشد. شفافیت کامل در سیستم‌عامل‌های موبایل، اگرچه تاکنون دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید، اما اکنون با تلاش بنیاد نرم‌افزار آزاد، به آرزویی نزدیک‌تر از همیشه تبدیل شده است.
ارسال یک نظر